Het Glasgroententeam van Delphy reist jaarlijks naar een interessante bestemming om kennis op te doen en de nieuwste ontwikkelingen in de sector te verkennen. Dit jaar stond Finland op het programma, waar het team drie toonaangevende telers en een vooruitstrevende telerscoöperatie bezocht. In het tuinbouwgebied Närpes kregen ze een inkijk in de unieke uitdagingen en innovaties van de Finse glastuinbouwsector.
Tuinbouw in Närpes: een focus op voedselproductie
Wanneer je van Vaasa naar Närpes rijdt, wordt het al snel duidelijk dat voedselproductie hier de vrij centraal staat. Men produceert hier veel tomaten en komkommers, met aanvullingen van paprika en in mindere mate aubergine. Deze gewassen worden hoofdzakelijk geteeld voor de Finse binnenlandse markt. De gemiddelde bedrijfsoppervlakte in dit gebied bedraagt 1,35 hectare, relatief klein in vergelijking met Nederland. Toch zijn de telers zeer efficiënt dankzij intensieve belichting, variërend van 400 tot 650 µmol.
Toename van Full-LED en flexibele systemen
Een interessante trend is de toenemende inzet van Full-LED-belichting, die inmiddels 11% van het belichte areaal beslaat.
Het meren
deel van de telers gebruikt een hybride systeem met 61%, terwijl de resterende 28% nog vertrouwt op uitsluitend HPS-belichting. In tegenstelling tot Nederland is het gebruik van een lichtemissiedoek hier niet verplicht. Sterker nog, het extra licht wordt door de lokale bevolking gewaardeerd tijdens de donkere wintermaanden, waarin daglicht schaars is.
Vochtmanagement bij extreme omstandigheden
Ondanks de extreme koude buiten is ontvochtiging een groeiende trend in de Finse kassen. Het afvoeren van vocht via luchtramen is een grote uitdaging, zeker bij hoge lichtintensiteiten. Ontvochtigingssystemen bieden hiervoor een effectieve oplossing en worden steeds vaker ingezet om de luchtvochtigheid in balans te houden.
Unieke voordelen van het Finse klimaat
Het strenge winterklimaat biedt ook voordelen. Zo is de plaagdruk van buitenaf relatief laag. Wanneer plagen toch in de kas terechtkomen, blijven de risico’s beperkt doordat bedrijven ver van elkaar af liggen. Hierdoor is kruisbesmetting tussen telers vrijwel uitgesloten. Met deze inzichten biedt Finland een inspirerend voorbeeld van hoe lokale omstandigheden en technologische innovaties hand in hand gaan om efficiënte, duurzame productie te realiseren. Voor het Delphy-team was dit een leerzame reis vol waardevolle kennis die zeker zal bijdragen aan de eigen praktijk in Nederland.
Bezoek 1: Sigg-Plant – Groenteplantenkweker op 4,2 hectare
Sigg-Plant, een indrukwekkende groenteplantenkwekerij, richt zich volledig op de opkweek van tomaten (50%), komkommers (45%) en paprika’s (5%). Hier draait alles om hygiëne, kwaliteit en automatisering. Het proces is zo strak geautomatiseerd dat de planten pas worden aangeraakt wanneer het tijd is om ze in de potten te stokken. Tot die tijd blijven ze onaangeroerd, wat hygiënische risico’s minimaliseert. Zelfs het transport van de planten is goed doordacht: deze worden op kartonnen dozen getransporteerd, wat zowel praktisch als hygiënisch is. Er is later geen fust om nog terug op te halen.
Sigg-Plant exporteert planten naar diverse landen, waaronder Finland, Duitsland, Denemarken, Polen, Noorwegen, Zweden, Estland en Letland. De verste klant bevindt zich in Hamburg. Tijdens het transport wordt de temperatuur streng gecontroleerd. In Finland wordt voornamelijk op steenwol geteeld.
Bezoek 2: Johan Prinsén – Hightech komkommer- en tomatenteelt
Bij Johan Prinsén draait alles om innovatie in een volledig LED-belichte kas. Hier wordt gewerkt met een belichting van 505 µmol en 75 µmol interlight. In één jaar worden drie teelten opgezet, telkens op o.a. nieuwe steenwolmatten en een volledige teeltwissel qua schoonmaken. Dit minimaliseert het risico op ziektes en garandeert hoge producties. Het doel? Maar liefst 235 kilo per vierkante meter!
Een van de opvallende kenmerken is het volledig geautomatiseerde zaksysteem. Dit bespaart hen een enorme hoeveelheid arbeid doordat de stengels van de planten op een beugel worden opgerold. Bij komkommers worden geen vruchten gedund, wat betekent dat een plant soms wel 16 goede vruchten aan één stengel draagt. Na het vijfde blad wordt de eerste vrucht aangehouden.
Hoewel de resultaten indrukwekkend zijn, kampt ook deze teelt met uitdagingen zoals de luchtvochtigheid. Daarvoor is er een test met luchtontvochtigers die ze nu een maand lang hebben laten draaien.
Bezoek 3: Martin en Jonathan Sigg – Full-LED tomaten en paprika’s
Bij Martin en Jonathan Sigg wordt een volledig LED-verlichte kas gebruikt voor de productie van tomaten en zoete puntpaprika’s op een substraat van mosswool gemengd met houtsnippers. Voor tomaten worden rassen zoals Gerdicia (losse tomaten) en Ardiles geteeld onder 500 µmol licht, zonder gebruik van verrood licht.
Bij de paprika’s (ras Palermo) loopt de teelt van juli tot mei en gebruikt men een lichthoeveelheid van 250 µmol, waarvan 10% verrood. Ook hier worden slimme technieken ingezet, zoals het gebruik van tomatenhaken om de planten te zakken en te voorkomen dat ze tegen het glas groeien.
Bezoek 4: Närpes Grönsaker – Coöperatie met focus op kwaliteit en branding
Närpes Grönsaker is een coöperatie van 34 telers met een gezamenlijke productie van 46 hectare glasgroenten, waarvan 33 hectare belicht. De coöperatie richt zich op de binnenlandse markt, maar levert ook steeds meer aan Zweden.
De coöperatie heeft een sterke focus op branding en kwaliteit. Tien jaar geleden kende slechts 6% van de Finse consumenten hun merk, maar inmiddels ligt dat percentage op 83%. Dit succes is het resultaat van uitgebreid marktonderzoek en nauwe samenwerking met supermarkten. Tegenwoordig wordt er meer vraag gecreëerd naar specialty-tomaten, waar vroeger 99% van de productie uit bulk bestond. Nu is dat nog slechts 52%.
Het succes is mede te danken aan de bereidheid van Finse consumenten om meer te betalen voor binnenlandse producten. Zo is een prijs van €5,50 per kilo losse tomaten in de winter heel normaal en naar eigen onderzoek kost een kilo komkommers in de supermarkt rond de €4,- er kg! Supermarkten zoals SOK, Kesko, Pirkka en Lidl zijn belangrijke afnemers, en ze spelen in op de vraag naar meer transparantie: 50% van de klanten wil informatie op de verpakking zien.
Ronde tomaten
- Rassen: Livento en Gerdicia
- Traditionele teelt: 45 kg/m²/jaar
- Belichte teelt: 84 kg/m²/jaar
Cherrytomaten
- Rassen: Conchita (traditionele teelt) en Chiretto (belichte teelt)
- Traditionele teelt: 25 kg/m²/jaar
- Belichte teelt: 45 kg/m²/jaar
Rode en oranje mini-pruimtomaten
- Rassen: Sweetelle en Bamano
- Traditionele teelt: 16 kg/m²/jaar
- Belichte teelt: 30 kg/m²/jaar
Komkommers
- Rassen: Imea en Kyra
- Teeltmethode: Alleen belichte teelt
- Gemiddelde productie: 180 kg/m²/jaar
Paprika’s
- Rassen: Alzamora, Maureno (rode blokpaprika’s), San-Siro (gele blokpaprika’s), Palermo (puntpaprika’s)
- Traditionele teelt:
- Rode en gele blokpaprika’s: 17 kg/m²/jaar
- Palermo
- Belichte teelt:
- Palermo: 20 kg/m²/jaar
Energiegebruik in de Finse glastuinbouw: trends en uitdagingen
De Finse glastuinbouwsector laat zien hoe telers inspelen op de dynamische energieprijzen en de verschuiving naar duurzamere energiebronnen. Het gebruik van e-boilers is in opkomst, met name vanwege de grote fluctuaties in energieprijzen. Telers zoeken naar flexibele oplossingen om pieken en dalen in de energiekosten te balanceren, waarbij elektrische warmte-opwekking steeds populairder wordt.
Diversiteit in energiebronnen
De energievoorziening in Finland is opmerkelijk divers en maakt gebruik van zowel hernieuwbare als fossiele bronnen:
• 37% wordt opgewekt uit turfblokken (peat blocks), een traditionele maar controversiële bron.
• 29% komt uit houtchips, terwijl 22% wordt gegenereerd met hout- en bouwmaterialen.
• Fossiele brandstoffen spelen een veel kleinere rol: aardgas neemt slechts 6% van de energiemix in beslag, terwijl brandstoffen zoals stookolie (2%) en zware olie (1%) een marginale bijdrage leveren.
Elektriciteit: grotendeels CO2-vrij
Finland haalt ongeveer de helft van zijn elektriciteit (50%) uit hernieuwbare bronnen, zoals waterkracht, wind en zonne-energie. Samen met kernenergie is zelfs 76% van de elektriciteit CO2-vrij. De resterende 24% wordt opgewekt met fossiele brandstoffen zoals turf, olie en gas. Deze mix biedt telers relatief stabiele en duurzame elektriciteitsopties, wat essentieel is voor belichte teelten.
Kostenplaatje
De gemiddelde elektriciteitskosten in Finland liggen tussen de 3,0 en 5,5 cent per kWh, exclusief transportkosten die nog eens 2,0 tot 2,5 cent per kWh bedragen. Hoewel deze kosten concurrerend zijn, blijft het transporttarief een significante factor in het totale energieverbruik.
Conclusie
De bezochte locaties laten zien hoe innovatie, hygiëne en branding de toekomst van de glastuinbouw bepalen. Of het nu gaat om slimme transportoplossingen, full-LED-belichting of geavanceerde marketingstrategieën, elk bezoek benadrukt een ander aspect van een sector die voortdurend in beweging is.
These experts are happy to talk to you
Call us at +31 (0)317 491 578 or send an email to info@delphy.nl
